دندان‌درد شدید و مداوم یکی از ناخوشایندترین تجربیات در زندگی روزمره است که می‌تواند نشانه‌ای از آسیب یا التهاب عصب دندان باشد. در چنین شرایطی، عصب‌کشی (درمان ریشه) به عنوان یک روش تخصصی برای نجات دندان و جلوگیری از کشیدن آن به کار گرفته می‌شود. این درمان که به‌طور علمی با عنوان درمان اندودنتیک شناخته می‌شود، با حذف بافت آسیب‌دیده درون دندان، مانع از گسترش عفونت و بازگرداندن عملکرد طبیعی دندان می‌شود. در این مقاله، مراحل عصب‌کشی، دلایل نیاز به آن، مزایا، مراقبت‌ها و نکات مهم پس از درمان را بررسی می‌کنیم.
عصب‌کشی دندان چیست؟
عصب‌کشی فرآیندی است که طی آن، پالپ دندان (بافت نرم حاوی عصب و رگ‌های خونی در مرکز دندان) خارج می‌شود و کانال‌های ریشه با مواد مخصوص پر می‌گردند. این روش برای درمان دندان‌هایی انجام می‌شود که پالپ آن‌ها به دلیل پوسیدگی عمیق، ترک، ضربه یا عفونت آسیب دیده است. برخلاف تصور رایج، این درمان دردناک نیست بلکه به کاهش درد کمک می‌کند و دندان را حفظ می‌نماید.
چه زمانی به عصب‌کشی نیاز است؟
موارد زیر از نشانه‌هایی هستند که ممکن است نیاز به درمان ریشه داشته باشند:
- درد شدید و مداوم دندان، به‌ویژه هنگام جویدن یا تماس با گرما و سرما
- تورم و التهاب در اطراف دندان یا لثه
- تغییر رنگ دندان (تیره شدن)
- آبسه یا تجمع چرک در اطراف ریشه دندان
- حساسیت طولانی‌مدت پس از خوردن مواد غذایی داغ یا سرد
مراحل انجام عصب‌کشی دندان
درمان ریشه معمولاً در یک یا دو جلسه توسط دندان‌پزشک عمومی یا متخصص ریشه (اندودنتیست) انجام می‌شود. مراحل معمول شامل موارد زیر است:
- بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از احساس درد
- ایجاد حفره در تاج دندان برای دسترسی به کانال‌های ریشه
- تخلیه پالپ آسیب‌دیده و تمیز کردن کامل کانال‌ها
- ضدعفونی کردن فضای داخلی دندان با محلول‌های مخصوص
- پر کردن کانال‌ها با ماده‌ای به نام گوتاپرکا
- ترمیم نهایی دندان با پرکردگی یا روکش، برای حفظ استحکام و عملکرد
مزایای عصب‌کشی دندان
درمان ریشه در صورتی که به‌موقع و صحیح انجام شود، مزایای متعددی دارد:
- حفظ دندان طبیعی و جلوگیری از کشیدن آن
- برطرف شدن درد شدید و بهبود کیفیت زندگی
- جلوگیری از گسترش عفونت به استخوان فک یا دندان‌های مجاور
- بازگرداندن عملکرد جویدن و صحبت کردن طبیعی
مراقبت‌های پس از عصب‌کشی
بعد از درمان ریشه، رعایت نکات زیر به بهبود سریع‌تر و موفقیت درمان کمک می‌کند:
- تا رفع کامل بی‌حسی، از جویدن با طرف درمان‌شده پرهیز شود
- استفاده از داروهای تجویزشده توسط پزشک، به‌ویژه در صورت وجود درد یا التهاب
- در صورت نیاز، حتماً مرحله نهایی (قرار دادن روکش) انجام شود تا از شکستگی دندان جلوگیری شود
- حفظ بهداشت دهان و مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای چکاپ
آیا عصب‌کشی درد دارد؟
با وجود تصور عمومی، عصب‌کشی با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و در حین درمان معمولاً دردی احساس نمی‌شود. درد پس از درمان نیز موقتی و قابل‌کنترل است. هدف اصلی این درمان، برطرف کردن درد ناشی از التهاب یا عفونت در بافت داخلی دندان است.
جمع‌بندی
عصب‌کشی دندان یکی از درمان‌های تخصصی و حیاتی برای حفظ دندان‌های آسیب‌دیده است. با انجام این درمان به‌موقع، می‌توان از گسترش عفونت، کشیدن دندان و مشکلات بعدی جلوگیری کرد. مراجعه به دندان‌پزشک در صورت مشاهده علائم هشداردهنده، و پیروی از دستورات مراقبتی پس از درمان، نقش تعیین‌کننده‌ای در موفقیت درمان ریشه دارد.