دندان‌هایی که بر اثر پوسیدگی، شکستگی، عصب‌کشی یا سایش شدید آسیب دیده‌اند، نیاز به محافظت و بازسازی دارند. یکی از مؤثرترین راهکارها برای حفظ عملکرد و زیبایی این دندان‌ها، استفاده از روکش دندان است. این روش با پوشاندن کامل سطح دندان، آن را از آسیب‌های بیشتر محافظت کرده و ظاهر طبیعی آن را بازمی‌گرداند. در این مقاله با مفهوم روکش دندان، انواع آن، دلایل استفاده، مزایا و مراقبت‌های لازم پس از نصب آشنا می‌شویم.
روکش دندان چیست؟
روکش دندان یا Dental Crown یک کلاهک مصنوعی است که به‌صورت کامل روی دندان آسیب‌دیده قرار می‌گیرد. هدف از استفاده از روکش، بازگرداندن شکل، اندازه، استحکام و ظاهر طبیعی دندان است. این روش معمولاً زمانی به کار می‌رود که ساختار دندان به‌قدری ضعیف شده باشد که امکان ترمیم با مواد پرکننده معمولی وجود نداشته باشد.
چه زمانی از روکش دندان استفاده می‌شود؟
روکش دندان در شرایط مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله:
- بعد از عصب‌کشی دندان برای محافظت از دندان ضعیف‌شده
- در موارد شکستگی یا ترک دندان
- پوشاندن دندانی که به‌شدت پوسیده یا سایش یافته است
- حفظ انسجام دندان پرشده با حجم زیاد
- بهبود ظاهر دندان‌های بد رنگ یا بد شکل
- بخشی از درمان ایمپلنت یا بریج دندانی
انواع روکش دندان
روکش‌ها از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند:
۱. روکش سرامیکی یا پرسلن
از نظر ظاهری بیشترین شباهت را به دندان طبیعی دارد و بیشتر در دندان‌های جلویی کاربرد دارد.
۲. روکش فلزی
ساخته‌شده از آلیاژهای فلزی مانند طلا، پالادیوم یا نیکل، بسیار مقاوم و بادوام بوده ولی ظاهر فلزی دارد؛ اغلب برای دندان‌های عقبی استفاده می‌شود.
۳. روکش زیرکونیا
ترکیبی از استحکام فلز و زیبایی سرامیک را دارد. مناسب برای افرادی که به فلز حساسیت دارند و خواهان دوام بالا هستند.
۴. روکش فلز-سرامیک (PFM)
دارای ساختار فلزی درونی با روکش سرامیکی بیرونی است؛ ترکیبی از استحکام و زیبایی با قیمت مناسب.
مراحل انجام روکش دندان
فرآیند دریافت روکش معمولاً در دو جلسه انجام می‌شود:
- آماده‌سازی دندان: دندان‌پزشک بخش‌هایی از دندان را تراش می‌دهد تا فضای لازم برای قرارگیری روکش ایجاد شود.
- قالب‌گیری: از دندان قالب تهیه می‌شود تا روکش دقیقاً منطبق با آن ساخته شود.
- نصب روکش موقت: تا زمان آماده شدن روکش اصلی، یک روکش موقت روی دندان قرار می‌گیرد.
- نصب نهایی: پس از آماده‌سازی در لابراتوار، روکش نهایی با چسب مخصوص روی دندان چسبانده می‌شود.
مزایای روکش دندان
روکش‌ها مزایای زیادی برای سلامت و زیبایی دندان دارند، از جمله:
- محافظت از دندان آسیب‌پذیر یا ترمیم‌شده
- بازگرداندن عملکرد کامل در جویدن و صحبت کردن
- بهبود زیبایی ظاهری دندان
- افزایش دوام و ماندگاری دندان پس از عصب‌کشی یا ترمیم وسیع
مراقبت‌های پس از نصب روکش
اگرچه روکش‌ها مقاوم هستند، مراقبت مناسب از آن‌ها ضروری است:
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک و نخ دندان
- پرهیز از جویدن غذاهای بسیار سخت یا چسبنده
- معاینه منظم دندان‌ها توسط دندان‌پزشک
- اجتناب از دندان‌قروچه یا استفاده از محافظ شبانه در صورت نیاز
طول عمر روکش دندان چقدر است؟
عمر روکش‌ها بسته به نوع ماده، نحوه مراقبت و وضعیت بهداشت دهان بین ۵ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر است. نگهداری صحیح، نقش مهمی در افزایش ماندگاری آن دارد.
جمع‌بندی
روکش دندان راهکاری مؤثر برای حفظ و بازسازی دندان‌های آسیب‌دیده است که می‌تواند عملکرد، ظاهر و دوام دندان را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشد. انتخاب نوع مناسب روکش و انجام دقیق مراحل درمان توسط دندان‌پزشک متخصص، نتیجه‌ای ماندگار و طبیعی به همراه خواهد داشت. اگر دندانی آسیب‌دیده یا تضعیف‌شده دارید، مشاوره با دندان‌پزشک می‌تواند بهترین گزینه درمانی را برایتان مشخص کند.